ประวัติการตั้งอำเภอเมือสรวง
ท้องที่อำเภอเมืองสรวงเป็นเมืองเก่าในจังหวัดร้อยเอ็ด มีอายุประมาณ 2,000 ปี มาแล้ว ตามที่ปรากฏในตำนาน อุรังคธาตุ ว่า เมืองสรวงเป็นเมืองหนึ่งที่ขึ้นอยู่กับเมืองร้อยเอ็ด ซึ่งในสมัยนั้น เรียกเมืองร้อยเอ็ดว่า "สาเกตุนคร" และเป็นเมืองหลวงอาณาจักร กุลุนทะ ซึ่งมีเมืองหน้าด่านอยู่ถึง 11 เมือง คือ
1.เมืองเชียงขวาง - เชียงดี (บ้านจาน - ย้านหัวโนน อำเภอธวัชบุรี)
2.เมืองไพร (บ้านเมืองไพร อำเภอเสลภูมิ)
3.เมืองฟ้าแดด (บ้านฟ้าแดดสูงยาง อำเภอกมลาไสล จังหวัดกาฬสินธุ์)
4.เมืองสีแก้ว (บ้านสีแก้ว อำเภอเมืองสร้อยเอ็ด)
5.เมืองเชียงเหียน (บ้านเชียงเหียน อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม)
6.เมืองเปือย (บ้านเมืองเปือย อำเภอเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด)
7.เมืองจำปาศรี (อยู่ในอำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม)
8.เมืองทอง (บ้านเมืองทอง อำเภอเมืองร้อยเอ็ด)
9.เมืองหงษ์ (บ้านเมืองหงษ์ อำเภอจตุรพักตรพิมาน จังหวัดร้อยเอ็ด)
10.เมืองบัว (บ้านเมืองบัว อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด)
11.เมืองสรวง (วัดเมืองสรวงเก่า อำเภอเมืองสรวง จังหวัดร้อยเอ็ด)
แต่ในประวัติของมหาดไทยส่วนภูมิภาค จังหวัดร้อยเอ็ด (พ.ศ.2527)กล่าวถึง เมืองทองว่าอยู่บริเวณอำเภอเมืองสรวงเมื่อสืบค้นดูปรากฎว่า ในอำเภอเมืองสรวง มีเมืองคอย อยู่ที่บ้านข่อย ตำบลหนองหิน อำเภอเมืองสรวง และเมืองคอง อยู่ที่บ้านเมืองคอง ตำบลหนองขาม อำเภออาสามารถ จังหวัดร้อยเอ็ดบริเวณเมืองสรวงเก่า เป็นป่าไม้มีไผ่ป่าขึ้นอยู่เต็ม มีคูเมืองล้อมรอบทั้ง 4 ทิศ มีเนินดินอยู่กลาง ลักษณะคล้ายหมู่บ้านดงละคอน ในอำเภอเมือง จังหวัดนครนายก คือสีสระอยู่ทางทิศใต้ ซากปรักหักพัง ที่เหลือให้เห็นอยู่คือ "ปรางค์กู่" อยู่บริเวณในกลางมีฐานก่อสร้างตัวอิฐเดิมทีเดียวอำเภอเมืองสรวง เป็นพื้นที่ 2 ตำบล ของอำเภอสุวรรณภูมิ คือ ตำบลหนองผือ และตำบลสูงยาง เมื่อจะเสนอของตั้งชื่อกิ่งอำเภอ ได้แยกตำบลน้ำคำและตำบลหนองผือออกตั้งเป็นตำบลหนองหิน กับแยกตำบลหนองผือและตำบลสูงยาง ตั้งเป็นตำบลหนองผือ และตำบลคูเมือง ทั้งนี้ ได้รับอนุมัติจากกระทรวงมหาดไทย เมื่อ ปี พ.ศ. 2509 พ.ศ. 2510
เมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2516 กระทรวงมหาดไทย(โดยนายพ่วง สุวรรณรัฐ) รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย ได้ประกาศจัดตั้งกิ่งอำเภอเมืองสรวง และได้รับอนุมัติเมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2516 โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 90 ตอนที่ 26 หน้าที่ 817 ลงวันที่ 20 มีนาคม 2516 ประกอบด้วย 3 ตำบล คือ ตำบลหนองผือ ตำบลหนองหิน ตำบลคูเมือง ส่วนราชการต่าง ๆ จัดส่งเจ้าหน้าที่มาปฏิบัติงานตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน 2516
ต่อมาได้มีพระชากฏษฎีกาตั้งอำเภอเมืองสรวง โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา(ฉบับพิเศษ) เล่มที่ 96 ตอนที่ 42 หน้าที่ 22 ลงวันที่ 25 มีนาคม 2522 มีผลตั้งแต่วันที่ 26 มีนาคม 2522 (โดย ส.โหตระกิตย์) รองนายกรัฐมนตรี และต่อมาในปี 2528 ได้แบ่งแยกตำบลหนองผือ ตำบลคูเมือง และตำบลหนองหิน ขอตั้งเป็นอีกตำบลหนึ่งคือ ตำบลกกกุง ได้รับอนุมัติให้จัดตั้งเมื่อวันที่ 1 กันยายน 2528 ต่อมา พ.ศ. 2529 ได้แบ่งแยกตำบลหนองผือ ออกเป็นอีก 2 ตำบล คือ ตำบลหนองผือ และตำบลเมืองสรวง ได้รับอนุมัติเมื่อวันที่ 13 สิงหาคม 2529
ในปี 2544 สุขาภิบาล(เมืองสรวง)ได้ยกฐานะขึ้นเป็นเทศบาลตำบลเมืองสรวง ต่อมา ปี 2537 กรมการปกครองได้ยกฐานะสภาตำบลเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล 3 ตำบล คือตำบลกกกุง ตำบลคูเมือง ตำบลหนองหินแบ่งการปกครองออกเป็น 5 ตำบล 49 หมู่บ้าน มี อบต. 3 แห่ง เทศบาลตำบล(เมืองสรวง) 1 แห่ง
และในปี 2552(วันที่ 27 ตุลาคม 2552) กระทรวงมหาดไทย ได้ประกาศจัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลทั้งสามแห่ง(กกกุง คูเมือง หนองหิน) เป็นเทศบาลตำบล จึงทำให้ปัจจุบันอำเภอเมืองสรวง ประกอบด้วย 5 ตำบล 49 หมู่บ้าน มีเทศบาลตำบล 4 แห่ง
2.เมืองไพร (บ้านเมืองไพร อำเภอเสลภูมิ)
3.เมืองฟ้าแดด (บ้านฟ้าแดดสูงยาง อำเภอกมลาไสล จังหวัดกาฬสินธุ์)
4.เมืองสีแก้ว (บ้านสีแก้ว อำเภอเมืองสร้อยเอ็ด)
5.เมืองเชียงเหียน (บ้านเชียงเหียน อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม)
6.เมืองเปือย (บ้านเมืองเปือย อำเภอเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด)
7.เมืองจำปาศรี (อยู่ในอำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม)
8.เมืองทอง (บ้านเมืองทอง อำเภอเมืองร้อยเอ็ด)
9.เมืองหงษ์ (บ้านเมืองหงษ์ อำเภอจตุรพักตรพิมาน จังหวัดร้อยเอ็ด)
10.เมืองบัว (บ้านเมืองบัว อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด)
11.เมืองสรวง (วัดเมืองสรวงเก่า อำเภอเมืองสรวง จังหวัดร้อยเอ็ด)
แต่ในประวัติของมหาดไทยส่วนภูมิภาค จังหวัดร้อยเอ็ด (พ.ศ.2527)กล่าวถึง เมืองทองว่าอยู่บริเวณอำเภอเมืองสรวงเมื่อสืบค้นดูปรากฎว่า ในอำเภอเมืองสรวง มีเมืองคอย อยู่ที่บ้านข่อย ตำบลหนองหิน อำเภอเมืองสรวง และเมืองคอง อยู่ที่บ้านเมืองคอง ตำบลหนองขาม อำเภออาสามารถ จังหวัดร้อยเอ็ดบริเวณเมืองสรวงเก่า เป็นป่าไม้มีไผ่ป่าขึ้นอยู่เต็ม มีคูเมืองล้อมรอบทั้ง 4 ทิศ มีเนินดินอยู่กลาง ลักษณะคล้ายหมู่บ้านดงละคอน ในอำเภอเมือง จังหวัดนครนายก คือสีสระอยู่ทางทิศใต้ ซากปรักหักพัง ที่เหลือให้เห็นอยู่คือ "ปรางค์กู่" อยู่บริเวณในกลางมีฐานก่อสร้างตัวอิฐเดิมทีเดียวอำเภอเมืองสรวง เป็นพื้นที่ 2 ตำบล ของอำเภอสุวรรณภูมิ คือ ตำบลหนองผือ และตำบลสูงยาง เมื่อจะเสนอของตั้งชื่อกิ่งอำเภอ ได้แยกตำบลน้ำคำและตำบลหนองผือออกตั้งเป็นตำบลหนองหิน กับแยกตำบลหนองผือและตำบลสูงยาง ตั้งเป็นตำบลหนองผือ และตำบลคูเมือง ทั้งนี้ ได้รับอนุมัติจากกระทรวงมหาดไทย เมื่อ ปี พ.ศ. 2509 พ.ศ. 2510
เมื่อวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2516 กระทรวงมหาดไทย(โดยนายพ่วง สุวรรณรัฐ) รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย ได้ประกาศจัดตั้งกิ่งอำเภอเมืองสรวง และได้รับอนุมัติเมื่อวันที่ 15 มีนาคม 2516 โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 90 ตอนที่ 26 หน้าที่ 817 ลงวันที่ 20 มีนาคม 2516 ประกอบด้วย 3 ตำบล คือ ตำบลหนองผือ ตำบลหนองหิน ตำบลคูเมือง ส่วนราชการต่าง ๆ จัดส่งเจ้าหน้าที่มาปฏิบัติงานตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน 2516
ต่อมาได้มีพระชากฏษฎีกาตั้งอำเภอเมืองสรวง โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา(ฉบับพิเศษ) เล่มที่ 96 ตอนที่ 42 หน้าที่ 22 ลงวันที่ 25 มีนาคม 2522 มีผลตั้งแต่วันที่ 26 มีนาคม 2522 (โดย ส.โหตระกิตย์) รองนายกรัฐมนตรี และต่อมาในปี 2528 ได้แบ่งแยกตำบลหนองผือ ตำบลคูเมือง และตำบลหนองหิน ขอตั้งเป็นอีกตำบลหนึ่งคือ ตำบลกกกุง ได้รับอนุมัติให้จัดตั้งเมื่อวันที่ 1 กันยายน 2528 ต่อมา พ.ศ. 2529 ได้แบ่งแยกตำบลหนองผือ ออกเป็นอีก 2 ตำบล คือ ตำบลหนองผือ และตำบลเมืองสรวง ได้รับอนุมัติเมื่อวันที่ 13 สิงหาคม 2529
ในปี 2544 สุขาภิบาล(เมืองสรวง)ได้ยกฐานะขึ้นเป็นเทศบาลตำบลเมืองสรวง ต่อมา ปี 2537 กรมการปกครองได้ยกฐานะสภาตำบลเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล 3 ตำบล คือตำบลกกกุง ตำบลคูเมือง ตำบลหนองหินแบ่งการปกครองออกเป็น 5 ตำบล 49 หมู่บ้าน มี อบต. 3 แห่ง เทศบาลตำบล(เมืองสรวง) 1 แห่ง
และในปี 2552(วันที่ 27 ตุลาคม 2552) กระทรวงมหาดไทย ได้ประกาศจัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลทั้งสามแห่ง(กกกุง คูเมือง หนองหิน) เป็นเทศบาลตำบล จึงทำให้ปัจจุบันอำเภอเมืองสรวง ประกอบด้วย 5 ตำบล 49 หมู่บ้าน มีเทศบาลตำบล 4 แห่ง
